فاجعه20 ژانویه صفحه شرافت و قهرمانی تاریخ ماست
از حادثه 20 ژانویه سال 1990 که به عنوان صفحه قهرمانی در تاریخ مبارزه در راه آزادی آذربایجان می باشد 30 سال میگذرد. فاجعه 20 ژانویه که تجسم مبارزه در راه آزادی مردم آذربایجان و نمونه بارز آمادگی برای شهادت جهت دستیابی به استقلال می باشد هر سال به عنوان روز عزای عمومی به شکلی گسترده گرامی داشته می شود.
سیاست ناعادلادنه سران اتحاد جماهیر شوروی بر علیه سایر ملت های ساکن در کشور، جایگزینی تدریجی رکود اقتصادی طولانی مدت با بحران، عدم اقدامات عملی از سوی دولت در جهت بهبود وضعیت اجتماعی مردم و اینگونه موارد سوء، علاوه بر نارضایتی محقانه اتباع، زمینه تحقق آرزوی استقلال را که مردم آذربایجان سالها در وجود خود پرورانده بودند فراهم ساخت. در عین حال، ابراز ادعاهای ارضی ارمنستان بر علیه آذربایجان و ظهور فعالیت غیر قانونی در قره باغ کوهستانی، موجب متشنج شدن مضاعف وضعیت اجتماعی- سیاسی پیچیده گردید.
بدین صورت، از یک طرف بیداری جنبش ملی- آزادیخواهانه مردم آذربایجان، و از طرف دیگر نیز، تشدید وضعیت اجتماعی- سیاسی در داخل کشور، با دادن بهانه به دست سران اتحاد جماهیر شوروی شرایط را جهت برداشتن گام های سخت بر علیه آذربایجان فراهم نمود.
نیروهای ارتش شوروی که در بامداد روز 20 ژانویه وارد باکو شده بودند ساکنین بی دفاع شهر را که به نشانه اعتراض به خیابان ها آمده بودند با مسلسل و تیرانداز به گلوله بستند. در همین شب 121 نفر در مناطق مختلف باکو از طرف سربازان شوروی به قتل رسیده و بیش از 700 نفر زخمی شده و آسیب دیدند. در روزهای بعد نیز 147 نفر به هلاکت رسیدند، از این 700 نفر 25 نفر زن و 20 نفر کودک بودند.
فاجعه خونین ژانویه برای اولین بار توسط رهبر ملی حیدر علی اف به طور واقع بینانه از لحاظ سیاسی ارزیابی گردید. وی روز بعد از فاجعه با به خطر انداختن زندگی خود و خانواده اش، با حضور در مقر دایمی آذربایجان در مسکو، اقدام خونین رژیم کمونیستی در آذربایجان را به طور قطعی محکوم نمود. اعتراض خود را به این جنایت انجام گرفته بر علیه مردمانمان و به هلاکت رسانیدن انسان های بی گناه ابراز کرد. مجازات محکومان را درخواست کرده و در غم و اندوه مردم آذربایجان سهیم شد.
با ابتکار پیشوای بزرگ حیدر علی اف به منظور ابدی ساختن یاد و خاطره شهدای 20 ژانویه، مجموعه بنای یادبود "مشعل ابدی" منحصر به شهدای مبارزه در راه آزادی آذربایجان در خیابان شهدا بنا نهاده شده است. به موجب فرمان رئیس جمهور آذربایجان که در تاریخ 17 ژانویه سال 2000 به امضا رسیده است به شهدای فاجعه 20 ژانویه 1990 لقب افتخاری "شهید 20 ژانویه" داده شده است.
این سیاست امروزه نیز از طرف رئیس جمهور الهام علی اف به عنوان پیرو شایسته راه رهبر ملی، با موفقیت ادامه داده می شود. رئیس جمهور الهام علی اف نیز حمایت از خانواده شهدا و مصدومان 20 ژانویه را به طور مداوم در مرکز توجه قرار می دهد. به موجب احکام رئیس جمهور، افزایش کمک هزینه و بهبود شرایط معیشت- مسکن اشخاص معلول و خانواده شهدا در رابطه با حوادث 20 ژانویه به عنوان نمونه بارز این توجه و حمایت از طرف جامعه در سطح بالا ارزیابی می شود.
فاجعه به هلاکت رساندن بی امان مردم بی گناه توسط نیروهای شوروی که در زمان حوادث خونین ژانویه سال 1990 به دفاع از وطن برخاسته و فریاد محقانه خود را بر علیه ناحقی و بی عدالتی بالا بردند جنایتی نه تنها بر علیه مردم آذربایجان، بلکه بر علیه ارزش های جامعه جهانی و بشریت می باشد. این حوادث علیرغم اینکه به صفحه خونین تاریخ آذربایجان بدل گشت، در عین حال وفاداری ملت آذربایجان به سنت های قهرمانانه و آمادگی برای از جان گذشتن در راه استقلال و آزادی وطن را به اثبات رساند.
شهادت بالاترین قله وطن پرستی می باشد. در راه حفاظت و دفاع از وطن با گذشتن از جان و خون به مرتبه رفیع شهادت رسیدن بزرگترین شرافت و غرور می باشد. عمر کسانی که به این مرتبه ارتقاء پیدا می کنند هر چند کوتاه ولی شرافتمندانه و نمونه است. قهرمانی حاصل یک لحظه نیست. کیفیتی است دیکته شده با قوه شخصیت، تربیت و ارزش های معنوی.
قتل عام ژانویه 1990 هر چند که فاجعه آمیز بود اما نتوانست اراده مردم آذربایجان و عزم مبارزه در راه آزادی ملی را از بین ببرد. بر عکس، مردم بیشتر جسور شده و مستقیم در چشمان دشمن نگریستند. پسران و دختران وطن که در همین شب وحشتناک به شهادت رسیدند صفحه درخشانی در تاریخ آذربایجان نگاشته و راه را برای آزادی و استقلال ملی گشودند. صرفا به همین علت نیز، فاجعه 20 ژانویه نماد مبارزه مردم آذربایجان در راه آزادی می باشد.
مردم آذربایجان فاجعه 20 ژانویه را که در حافظه خونین آنها اثری پاک نشدنی بر جای گذاشت هر سال گرامی میدارند. یاد و خاطره عزیز فرزندان قهرمان خود را با احترامی عمیق یاد می کنند و این فاجعه را هرگز فراموش نخواهند کرد.
